Behandeling Kadernota 2026.
Voorzitter,
De voorjaarsnota van het Rijk heeft vriend en vijand aangenaam verrast. De Kadernota 2026 schetste ons een dramatische financiële situatie voor zowel 2026 als de jaren erna. Voor 2026 werd ons een tekort voorgehouden van € 680.000,00 en werd ons verzocht om het tekort te dekken door 50% verhoging van de gemeentelijke belastingen en 50% door besparingen.
Zelfs voor een optimistisch ingestelde partij leek het erop dat we de komende jaren de geschetste dramatische financiële situatie serieus dienden te nemen en ook wij zouden moeten inzien dat een nog verdere verhoging van de lokale belastingen naast besparingen onontkoombaar waren. Het leek erop dat de komende jaren de soep inderdaad zo heet zou worden gegeten als deze werd opgediend.
Dit ondanks het feit dat in deze raadsperiode jaar op jaar bij de jaarrekening bleek dat er veel geld overbleef en het niet nodig was geweest om onze burgers een op basis van het raadsprogramma afgesproken verhoging van de OZB van 10% op te leggen. Ook over het begrotingsjaar 2024 wordt bij de jaarrekening een overschot van 1 miljoen of meer verwacht.
In onze eerste reactie op de Kadernota in de Schakel hebben wij dan ook met het ergste rekening gehouden. Maar de tekst was nog niet koud of het Rijk gaf bij de voorjaarsnota aan de gemeenten structureel te compenseren voor de gestegen kosten voor de jeugdzorg en voor het dempen van de terugval in het gemeentefonds. Wij vragen ons af hoe deze structurele compensatie valt te rijmen met de door het college als incidenteel aangemerkte mutaties jeugd.
Naar aanleiding van deze voorjaarsnota kwam het college op 1 mei met een geactualiseerde aanbiedingsbrief. In plaats van een flink tekort mag nu worden uitgegaan van een begrotingsoverschot van € 654.000,00 in 2026 en kleuren ook de daarop volgende jaren diep groen.
Hiermee is de bodem onder het voorliggende voorstel aan de raad geslagen en wordt de inhoud van het voorgenomen besluit niet langer gedekt door de lading. Ondanks dit alles vraagt het college de raad o.a. om bij een toekomstig mogelijk tekort dit voor 50% te dekken door besparingen en voor 50% door verhoging van de lokale belastingen.
Wij hebben hier gelet op de in het vooruitzicht gestelde positieve financiële situatie vooralsnog geen moeite mee, doch wij staan ook open voor een verdeling van 75% door besparing en 25% door verhoging van de lokale belastingen. Aan welk scenario dan ook verbinden wij wel de voorwaarde dat we nu geen sinterklaas gaan spelen met de overschotten, doch gaan werken aan een stevige financiële positie waarmee mogelijke begrotingstekorten kunnen worden opgevangen zonder verdere extra verhogingen van de lokale belastingen.
Dit geldt niet voor de toeristenbelasting, die wat AWB betreft mag worden gelijkgetrokken met het geldende tarief in Eindhoven. Deze verhoging naar € 6,00 per persoon per nacht levert ons, volgens uw berekening structureel
€ 80.000,00 op, hetgeen globaal neerkomt op 2% van de OZB.
Wat ons betreft hebben we in deze raadsperiode financieel gezien meer dan genoeg van onze burgers gevraagd en ligt het voor de hand om nu te kiezen voor het doorvoeren van lastenverlichtingen. Meerdere fracties hebben bij de oordeelsvormende behandeling, met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht, hierop gezinspeeld. Wij hebben er dan ook vertrouwen in dat een meerderheid van de raad nu wel genegen is om daaraan bij de behandeling van de begroting mee te werken.
Ook mag wat ons betreft bij voldoende middelen de solvabiliteitsratio zonodig eerder dan in 2029 worden verhoogd naar 25%.
Op de vraag Welke gemeente kan en wil Waalre zijn is AWB duidelijk. Waalre wil een sociale gemeente zijn, waar het voor iedere inwoner goed wonen, werken en recreëren is. Wij willen dan ook werken aan het versterken van de sociale cohesie door het faciliteren van verenigingen, gemeenschapshuizen en andere ontmoetingsplekken. Wij willen dat er veel meer en veel sneller dan in deze raadsperiode sociale huur en betaalbare koopwoningen worden gebouwd. Dit mag niet afhankelijk zijn van het al dan niet bevriezen van de huurprijzen. Wij willen de zorg voor diegenen die deze nodig hebben en niet zelf kunnen betalen onverkort handhaven. Hierop mag niet worden bespaard.
Wat AWB betreft mogen we wel draaien aan knoppen die staan voor excellent en de beste gemeente. Zonder franje en een stukje soberheid moet het mogelijk zijn om onze financiële positie ook voor de toekomst gezond te houden en daarmee ook onze zelfstandigheid te handhaven. Goed is voor AWB Goed genoeg. Zeker in onzekere tijden hoeven we niet voorop te lopen.
Voorzitter met in achtneming van het vorenstaande kan AWB zich op hoofdlijnen vinden in het voorliggende voorstel. Voor ons een meerjarig sluitende begroting echter niet heilig is indien wij als gevolg van teruglopende inkomsten uit het gemeentefonds onze begroting met in achtneming van de (wettelijke) eisen c.q. voorschriften financieel niet sluitend krijgen.
Verder willen wij de geactualiseerde aanbiedingsbrief Kadernota 2026 als uitgangspunt voor het opstellen van de concept programmabegroting 2026 in de besluitvorming verankeren en daarbij aangeven dat het financieel voordeel op grond van de voorjaarsnota mag worden aangewend voor het zonodig sneller c.q. verder verbeteren van de solvabiliteitsratio, voor lastenverlichting voor onze inwoners en voor sport cultuur en recreatie.
Wij hebben daartoe een tweetal amendementen opgesteld die we bij deze indienen.
Met dank voor uw aandacht.
Met vriendelijke groet,
Jo Claessen
Fractievoorzitter Aalst Waalre Belang.